Język ojczysty na olimpijskim piedestale

Podczas dwóch dni zmagań olimpijskich na Litewskim Uniwersytecie Edukologicznym młodzi miłośnicy języka ojczystego musieli wykazać się doskonałą jego znajomością zarówno na piśmie, jak też w dyskusji, w rozważaniach o literaturze, zagadnieniach językowych, popisać się oryginalnością i dojrzałością myśli oraz sądów. Zaprezentować siebie mogli w tematach przewodnich: "Wartości ponadczasowe w Trylogii Henryka Sienkiewicza" oraz "Stanisław Barańczak – świadek i twórca swojej epoki". 
W pierwszym dniu Olimpiady, po uroczystej jej inauguracji z udziałem m. in. dziekana wydziału filologicznego uczelni-gospodarza Gintautasa Kundrotasa, profesor Uniwersytetu Warszawskiego dr hab. Ewy Szczęsnej – wiceprzewodniczącej Prezydium Olimpiady Literatury i Języka Polskiego w Warszawie oraz organizatorów – Litewskiego Centrum Nieformalnej Edukacji Uczniów w osobie metodyk Diny Mackevič i Ministerstwa Oświaty i Nauki Litwy – Ony Čepulienė, a także komisji oceniającej, którą tradycyjnie utworzyli wykładowcy Centrum Polonistycznego na Uniwersytecie Wileńskim i Centrum Języka Polskiego, Kultury i Dydaktyki – na Edukologicznym (przewodniczyła jurorom dr Irena Masojć z LUE), młodzież przystąpiła do prac pisemnych. 
A miała do wyboru trzy tematy rozprawek i tyleż interpretacji: 1. "Przez ojczyznę – do ludzkości" (H. Sienkiewicz). Wartości narodowe i uniwersalne w wybranych utworach literatury polskiej. 2. "To wszystko dookoła, co cię szczelnie otacza nie czując twego bólu, jest to tak zwany świat" (S. Barańczak). Doświadczenie samotności i bólu egzystencjalnego w wybranych utworach literackich. 3. "Za książką kryje się autor" (J. Iwaszkiewicz). Omów na wybranych przykładach różne sposoby wykorzystywania własnej biografii w dziełach twórców XIX i XX wieku. 4. Interpretacja wiersza J. Lechonia "Sejm". 5. Interpretacja porównawcza wiersza S. Barańczaka "Czas skończyć z takimi" i fragmentu A. Mickiewicza "Dziady". 6. Interpretacja fragmentu powieści T. Konwickiego "Bohiń". 
Największą popularnością wśród olimpijczyków w pracy pisemnej – jak zaznaczyła podczas podsumowywania wyników dr Irena Masojć – cieszyły się dwa pierwsze tematy (po 8 prac), tylko jedna osoba wzięła na warsztat interpretację powieści T. Konwickiego.
Z kolei podczas wypowiedzi ustnych na tematy literackie (obejmowały one utwory Adama Mickiewicza, Elizy Orzeszkowej, Henryka Sienkiewicza, Adama Asnyka, Tadeusza Konwickiego i wolny – "Dwa totalitaryzmy") sympatie rozłożyły się raczej po równo. W tematach dotyczących języka dominował natomiast "Język w Internecie" (9) obok takich jak: "Etykieta językowa", "Polski język literacki", dotyczących np. języka w testach reklamowych i innych. 
Prace pisemne oceniano w skali do 40 punktów. Najlepsza uzyskała ich 38. W odpowiedziach ustnych maksymalna liczba zdobytych punktów wynosiła – 29-30.
Na uroczystą galę podsumowania wyników XXVII Olimpiady do Gimnazjum im. E. Orzeszkowej w Białej Wace przybyli dostojni goście, wśród których byli: posłowie na Sejm RL – prezes Związku Polaków na Litwie Michał Mackiewicz, Leonard Talmont, prezes Stowarzyszenia Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie "Macierz Szkolna" Józef Kwiatkowski i wiceprezes Stowarzyszenia Krystyna Dzierżyńska, doradca ministra oświaty i nauki Rytas Vaiginas, I radca wydziału konsularnego Ambasady RP w Wilnie Monika Zuchniak-Pazdan, dyrektor Nieformalnego Centrum Kształcenia Dzieci i Młodzieży Algirdas Sakevičius, kierownik Centrum Języka Polskiego, Kultury i Dydaktyki LUE dr Henryka Sokołowska, mer rejonu solecznickiego, prezes Solecznickiego Oddziału Rejonowego ZPL Zdzisław Palewicz, kierownicy wydziałów oświaty rejonu wileńskiego Lilia Andruszkiewicz i solecznickiego – Regina Markiewicz, wicemer rejonu trockiego Maria Pucz, radni samorządów z ramienia AWPL, dyrektorzy placówek oświatowych. Gości i uczestników olimpiady bardzo serdecznie witały dyrektor gimnazjum Mirosława Szostak wraz z wicedyrektor Walentyną Bartoszewicz.
Na początku uroczystości przez organizatorów, "Macierz Szkolną" i przedstawicieli poszczególnych rejonów uhonorowano wszystkich finalistów oraz polonistki, które przygotowały swoich uczniów do zmagań olimpijskich. Tego roku były to: Eliza Paszkiewicz – Gimnazjum im. A. Mickiewicza w Dziewieniszkach, Krystyna Turkot – Gimnazjum im. M. Balińskiego w Jaszunach, Marzena Juchniewicz – Gimnazjum w Ejszyszkach, Beata Polakowska – Gimnazjum im. św. Rafała Kalinowskiego w Niemieżu, Łucja Kuzborska – Gimnazjum w Rukojniach, Alina Miłosz – Gimnazjum im. F. Ruszczyca w Rudominie, Krystyna Witlicka – Gimnazjum w Mickunach, Jadwiga Osipowicz-Bezuszko – Gimnazjum im. bł. Urszuli Ledóchowskiej w Czarnym Borze, Anna Bartoszko – Gimnazjum im. św. Stanisława Kostki w Podbrzeziu, Edyta Klimaszewska – Gimnazjum im. J. Słowackiego w Bezdanach, Irena Karpavičienė – Gimnazjum im. K. Parczewskiego w Niemenczynie, Irena Szulska – Gimnazjum w Bujwidzach, Maria Cejko – Gimnazjum "Żejmiana" w Podbrodziu, Lilia Kondratowicz – Gimnazjum im. H. Sienkiewicza w Landwarowie, Aleksandra Sawicka – Gimnazjum w Trokach, Ludmiła Siekacka, Bożena Borawska, Jolanta Kuźmicka – Gimnazjum im. A. Mickiewicza w Wilnie, Anna Jasińska – Gimnazjum im. Jana Pawła II w Wilnie, Łucja Minowicz – Szkoła Średnia im. Wł. Syrokomli, Joanna Szczygłowska – Gimnazjum im. J. I. Kraszewskiego. 
Panie przygotowały po jednym lub paru olimpijczyków. Rekord pobiła natomiast Łucja Minowicz – pięcioro jej uczniów trafiło do finału, zaś w Olimpiadzie szczebla miejskiego startowało nawet dziewięcioro! Trójka finalistów z "Kraszewskiego" – to duży, acz nieprzypadkowy sukces polonistki Joanny Szczygłowskiej, której uczniowie regularnie meldują się wśród olimpijczyków. Na wyróżnienie zasługuje też "Mickiewiczówka", skąd do finału trafiło 4 olimpijczyków, przygotowanych przez polonistki tego gimnazjum.
Po wielu serdecznych słowach, skierowanych do olimpijczyków przez gości i organizatorów, nastała chwila wymienienia dziesiątki laureatów, jacy dostąpili zaszczytu reprezentowania Litwy na Ogólnopolskiej Olimpiadzie Literatury i Języka Polskiego w Warszawie. 
W szczęśliwej dziesiątce – choć poza olimpijskim podium – znalazły się: Marzena Wiszniewska z Gimnazjum im. J. I. Kraszewskiego w Wilnie (nauczycielka Joanna Szczygłowska), Agnieszka Weronika Górska – Gimnazjum im. A. Mickiewicza w Wilnie (nauczycielka Jolanta Kuźmicka), Izabela Maksymowicz – Gimnazjum im. Jana Pawła II w Wilnie (nauczycielka Anna Jasińska), Julia Grejt – Gimnazjum im. J. I. Kraszewskiego w Wilnie (nauczycielka Joanna Szczygłowska). Prezenty wręczyli im: prezes Związku Polaków na Litwie Michał Mackiewicz oraz mer rejonu solecznickiego Zdzisław Palewicz.
Zdobywcami medali i trzech lokat trzecich zostali oraz prezenty w postaci czytników od Zarządu Głównego ZPL otrzymali: Konrad Żytkowski – Gimnazjum im. J. I. Kraszewskiego w Wilnie (nauczycielka Joanna Szczygłowska), Adriana Wołosewicz – Szkoła Średnia im. Wł. Syrokomli w Wilnie (nauczycielka Łucja Minowicz), Agnieszka Sobieska – Gimnazjum im. św. Rafała Kalinowskiego w Niemieżu (nauczycielka Beata Polakowska). 
II miejsce na olimpijskim podium zajęły, a prezenty od Ambasady RP w Wilnie wręczone przez radcę Monikę Zuchniak-Pazdan otrzymały: Karolina Słotwińska – Szkoła Średnia im. Wł. Syrokomli w Wilnie (nauczycielka Łucja Minowicz) i Magdalena Bielawska – Gimnazjum im. A. Mickiewicza w Wilnie (nauczycielka Bożena Borowska).
I wreszcie miejsce pierwsze wraz z prezentem – laptopem od posła do Parlamentu Europejskiego, przewodniczącego Akcji Wyborczej Polaków na Litwie Waldemara Tomaszewskiego zdobyła Dominika Wasilewska – Szkoła Średnia im. Wł. Syrokomli w Wilnie (nauczycielka Łucja Minowicz). Niestety, zwyciężczyni nie była obecna na początku uroczystości. Tego dnia brała bowiem udział w kolejnej olimpiadzie – z chemii (ma za sobą również takie zmagania z biologii i angielskiego). 
Zgodnie z dobrą tradycją, "swoich" olimpijczyków obdarowali przedstawiciele samorządów stolicy i rejonów. Nagrody olimpijczykom ufundowały frakcje AWPL w Sejmie RL i w samorządzie miasta Wilna. Prezes ZPL Michał Mackiewicz wręczył też prezenty organizatorom. Atrakcyjną nagrodą w postaci tabletu i wyjazdu na Światowe Dni Młodzieży do Krakowa obdzielił jedyną z tego rejonu laureatkę – Agnieszkę Sobieską – rejon wileński. 
Członkowie komisji sprawdzającej od kilku lat honorują olimpijczyków, których prace bądź odpowiedzi wyróżniają się oryginalnością myśli, tematów, sądów. Dr Kinga Geben z Centrum Polonistycznego UW wyróżniła tego roku Valdasa Kondratowicza z Gimnazjum im. J. Słowackiego w Bezdanach za opracowanie tematu, erudycję i umiejętność prowadzenia dyskusji oraz Wioletę Radlinskaitė za przygotowanie tematu o Henryku Sienkiewiczu. Z kolei wykładowcy Litewskiego Uniwersytetu Edukologicznego Henryka Sokołowska i Romuald Naruniec wyróżnienia przyznali: Robertowi Antonowiczowi z Czarnego Boru, Robertowi Matulewiczowi z Landwarowa, Marii Gigiewicz z Jaszun oraz Elżbiecie Bacewicz z Podbrodzia.
Wśród laureatów zdecydowanie dominowało Wilno, a spośród stołecznych placówek oświatowych wyróżniała się Szkoła Średnia im. Wł. Syrokomli (I, II i III miejsca) oraz Gimnazjum im. J. I. Kraszewskiego (III miejsce i duet laureatów w dziesiątce). 
Gospodarzem tegorocznej gali olimpijskich zmagań z języka ojczystego było Gimnazjum im. E. Orzeszkowej w Białej Wace w rejonie solecznickim. Bardzo serdecznie i uroczyście witano gości zarówno w Ośrodku Kultury, gdzie odbyła się ceremonia wręczania nagród, jak też w murach gimnazjum, gdzie na przybyłych czekał poczęstunek.
Uczniowie gimnazjum pod kierunkiem swoich nauczycieli zaprezentowali program artystyczny, na który złożyły się scenki obrazujące utwory Henryka Sienkiewicza oraz historię powstania osiedla Biała Waka. Były też deklamacje, śpiew, taniec. Gustowne i stylowe udekorowanie sceny, dobrane stroje, oprawa muzyczna wraz z należycie przygotowanymi prowadzącymi uczyniły galę naprawdę uroczystą i miłą. Dyrektor szkoły, serdecznie witając gości i dziękując za przybycie, obdarowała ich wileńskimi palmami. 
Osiedle Biała Waka jest stosunkowo młodym ośrodkiem – powstało przed 65 laty, zaś szkoła – w roku 1955. Przeważa tu ludność napływowa, przybyła do pracy w miejscowej torfowni. Uczniowie gimnazjum – to dzieci zarówno z osiedla, jak też z okolicznych miejscowości – Rudni, Żagaryna, Rudnik, skąd dowożone są szkolnym mikrobusem. 
Naukę pod opieką 22 nauczycieli pobiera tu obecnie 110 uczniów. Gimnazjum jest doskonale wyposażone i bardzo starannie utrzymane, aczkolwiek, jak zaznacza dyrektor Mirosława Szostak, czeka na remont. Wymaga go starsza część budynku. Choć również ona – odpowiednio zagospodarowana – prezentuje się bardzo sympatycznie: w holu szkolnym ustawiono foteliki, pianino, regał z książkami… Jest przytulnie i czuć domową atmosferę. 
Właśnie ona w połączeniu z troską o każdego ucznia sprawiają, że gimnazjum z polskim językiem nauczania pomyślnie funkcjonuje i jest konkurencyjne wobec placówki litewskiej, znajdującej się tuż obok – jej okna upiększają dekoracje w litewskich barwach narodowych. Wypada życzyć, by panująca tu atmosfera wraz z ofiarną pracą nauczycieli sprzyjały nadal sukcesom patronowanej przez autorkę "Nad Niemnem" placówki oświatowej, nieraz zresztą wyróżnianej w konkursie "Najlepsza szkoła – najlepszy nauczyciel".
Fot. Paweł Stefanowicz