Malta – "rozdroże" między Afryką i Europą

Ciąg dalszy. Początek w nr. 8 2019 r.

DEMONY NA PŁÓTNACH CARAVAGGIO
Pod pieczą zakonu joannitów tworzył udręczony i świadomy swego geniuszu awanturnik, uciekinier, morderca – Michelangelo Merisi, znany jako Caravaggio. Będąc pierwszym dramaturgiem malarstwa, strącił on świętych z nieba. Pozostawił po sobie płótna i grube policyjne kartoteki. Nie był dręczony chorobą umysłową. Świadczy o tym bardzo komercyjne podejście do sztuki (kopiował własne dzieła, aby więcej zarobić) oraz mistrzowskie wykorzystanie camera obscura (co wymagało wiedzy z dziedziny optyki). Jego demony znajdowały się znacznie głębiej. 
W tak nieobcej obrazom ciemności kryje się cała historia Caravaggia. Żył w Rzymie pełnym przestępców, żebraków i prostytutek. Spędzał noce na pijaństwie w ciemnych spelunkach Wiecznego Miasta, wśród podejrzanego towarzystwa. Przemoc, uliczne bójki i w końcu tajemnicze zabójstwo ważnej osoby w pojedynku (29 maja 1606 roku Caravaggio zabił, prawdopodobnie nieumyślnie, młodego Ranuccia Tomassoniego) składały się na jego realia. 
Ponieważ odtąd każdy mógł go uśmiercić, Merisi musiał uciekać, żył w ciągłym strachu, wpadł w obsesję śmierci i namalował serię scen biblijnych z obciętymi głowami. Zarzucano mu zbytni realizm w malowanych postaciach, a przecież jego modelami były prostytutki, ludzie z marginesu społecznego, ludzie ciężkiej pracy fizycznej. Jak nikt potrafił przekazać na obrazach swoje obserwacje.
Mnie osobiście zachwyciło i zamurowało na dłużej płótno, przedstawiające Hieronima z Sydonu, świętego – doktora Kościoła i apologetę chrześcijaństwa, zajętego tłumaczeniem Pisma Świętego. Artysta umieścił siedzącą postać Hieronima po prawej stronie obrazu. Święty pochylony jest nad wielką księgą, jego wyciągnięta prawa ręka dzierży pióro i błądzi w kierunku niewidocznego kałamarza. Nagie starcze ciało owinięte jest purpurową tkaniną, a twarz wyraża skupienie. 
Postać oddana jest realistycznie i zmysłowo, jedynie nikła aureola nad łysą głową zdradza, że się ma do czynienia ze świętym. Lewą stronę i centrum obrazu zajmuje prosty stół, na którym spoczywają w nieładzie trzy wielkie księgi z trupią czaszką na jednej z nich. Wyciągnięta ręka Hieronima zmierza ku czaszce, łącząc świat żywych ze światem zmarłych. Symbolizuje nieodłączny związek życia ze śmiercią i stanowi malarskie memento mori.
W końcu Caravaggio wyjechał na Maltę, gdzie siedzibę główną mieli joannici. Liczył na to, że patronat Alofa de Wignacourta, wielkiego mistrza zakonu, pomoże mu zdobyć uniewinnienie w związku ze śmiercią Tomassoniego. Na Malcie Caravaggio został nadwornym malarzem zakonu, a de Wignacourt uczynił go rycerzem, co bardzo go uradowało. Główne dzieła z okresu maltańskiego – to m.in.: "Ścięcie św. Jana Chrzciciela", jedyny obraz podpisany przez Caravaggia, "Portret Alofa de Wignacourta", jak też portrety innych czołowych rycerzy. 
Pod koniec sierpnia 1608 roku Caravaggio został jednak aresztowany i osadzony w więzieniu. Przez długi czas spekulowano na temat okoliczności, otaczających nagłą zmianę losu malarza, aż udowodniono, że Caravaggio brał udział w pobiciu jednego z rycerzy zakonu. W grudniu Caravaggio został wydalony z zakonu "jako wstrętny i zgniły członek". Przed ogłoszeniem ekstradycji winny uciekł na Sycylię w towarzystwie dawnego kompana Maria Minnitiego, który był już żonaty i mieszkał w Syrakuzach. Ich wędrówka wiodła przez Syrakuzy do Mesyny i dalej do stolicy wyspy, Palermo. W każdym z tych miast Caravaggio, przy pomocy Minnitiego, zdobywał prestiżowe i dobrze płatne zlecenia. 
Kolejnym, stworzonym przezeń na Malcie dziełem jest "Ścięcie św. Jana Chrzciciela". Przedstawiona scena stanowi ilustrację opisanej w Ewangelii św. Marka śmierci św. Jana Chrzciciela. Powalony na ziemię przez półnagiego oprawcę święty za chwilę zostanie pozbawiony głowy. Być może jest już martwy, jego twarz wyraża spokój i świadomość ofiary. Obok kata stoi brodaty mężczyzna, wskazujący prawą ręką na misę, trzymaną przez służącą. Jest on wykonawcą polecenia Heroda Antypasa, który za namową Herodiady kazał zgładzić Jana i dostarczyć jego głowę żonie. Pomiędzy służącą z misą (notabene do postaci pozowała ówcześnie najładniejsza prostytutka Valletty) i przełożonym kata stoi przerażona stara kobieta, obejmująca twarz rękoma. 
Kompozycję uzupełniają i zamykają dwie głowy więźniów, którzy przez zakratowane okno przyglądają się scenie. Wymowa obrazu jest przygnębiająca: potraktowany jak zarzynane zwierzę święty z obojętnością przyjmuje nieuchronność losu. 
Obraz "Ścięcie św. Jana Chrzciciela" uważany jest za najlepszą pracę Caravaggio z okresu pobytu na Malcie. Został zamówiony przez wielkiego mistrza Alofa de Wignacourta, co potwierdza jego herb, umieszczony na oryginalnej ramie. Wielkie płótno o powierzchni przekraczającej 15 metrów kwadratowych utrzymane jest w ciemnych brązach. W asymetrycznej kompozycji pełna dramaturgii scena ścięcia św. Jana rozgrywa się po lewej stronie obrazu. Tłem są ponure mury więzienia, których struktura daje wrażenie przestrzenności. Światło z niewidocznego źródła pada z ukosa, jest ostre i mocno uwydatnia pierwszoplanowe postacie.
Niestety, przyjęty za te dzieła do zakonu Caravaggio nie potrafił okiełznać swojej natury i wszedł w konflikt, a nawet pobił dotkliwie jednego z ważnych członków zakonu, za co – jak nadmieniłam – został wyrzucony z niego i wydalony z wyspy.

SPACEREM PO VALLETCIE
Dzieje miasta Valletta datują się rokiem 1530, kiedy na wyspę przybyli joannici. Początkowo ich siedziba mieściła się nad zatoką Birgu, jednak gdy urząd wielkiego mistrza zakonu objął Jean de La Vallette, nakazał przeniesienie zakonu na wzgórze Sciberras i zbudowanie tam otoczonego murami miasta, które otrzymało nazwę od jego nazwiska.
Projekt grodu stworzył przysłany przez papieża Piusa IV włoski architekt, uczeń Michała Anioła, Francesco Laparelli. Układ ulic został oparty na planie hippodamejskim – te przecinają się ze sobą pod kątem prostym. Całe miasto otoczono szeregiem umocnień oraz dodatkowo od strony lądu fosą. Ze względu na wysokie koszty i brak czasu (obawiano się ponownego ataku Turków) nie zniwelowano terenu półwyspu, w związku z czym część ulic zastąpiono schodami. Te miały jednak niskie i długie stopnie, co umożliwiało poruszanie się po nich rycerzom konno bądź w ciężkich zbrojach. 
Od 1575 roku w mieście działał szpital Sacra Infirmeria – z najdłuższą salą szpitalną na świecie, liczącą 56 metrów. Wszystkich przybyszów na wyspę obowiązywała trzymiesięczna kwarantanna, dzięki czemu żadna dziesiątkująca Europę zaraza tu się nie przedostała. Co więcej, na sąsiedniej wysepce zbudowano szpital, gdzie joannici leczyli zakaźnie chorych.
Będąc w stolicy Malty, warto zajrzeć do ogrodów Barakka, znajdujących się na górnej kondygnacji bastionu śś. Piotra i Pawła, zbudowanego w 1560 roku. Na jego dolnej kondygnacji lokuje się natomiast Saluting Battery (Bateria Powitalna). Codziennie w południe, członkowie Malta Heritage Society (ubrani w mundury Artylerii Brytyjskiej) oddają salut armatni. Ogrody pierwotnie służyły wypoczynkiem dla rycerzy języka włoskiego z Zakonu Świętego Jana, a zostały otwarte dla publiczności po zakończeniu okupacji francuskiej w roku 1800.
Ciekawostką jest, że obecnie w samej Vallettcie na obszarze zaledwie 91 kilometrów kwadratowych mieszka 300 000 mieszkańców. A na tym skromnym obszarze mieści się ponad 320 zabytków wpisanych (jak zresztą całe miasto) na listę UNESCO.
Początkowe plany budowy miasta przewidywały jego podział na dzielnicę wyłącznie dla członków zakonu i drugą dla całej reszty, ale pomysł ten nie został wcielony w życie. Nie zmienia to faktu, że najbardziej reprezentacyjne budynki Valletty – to właśnie byłe miejsca zamieszkania rycerzy zakonnych (zwane "auberges" – "zajazdami"), dziś w ramach kontynuacji tradycji mieszczące siedziby głównych władz państwowych.
Na Malcie wszystko ma inną skalę – to takie państwo-miasto w miniaturce. Nie inaczej jest w Valletcie. Zjeżdżające tu z całej wyspy autobusy komunikacji miejskiej zatrzymują się na wielkim dworcu tuż przy Piątej Bramie Miejskiej (numer tak naprawdę oznacza, ile razy ją przebudowywano, nie liczbę bram). 
Tuż za nią rozpoczyna się Republic Street, która przecina stolicę wzdłuż osi i prowadzi do fortu św. Elma, najstarszej budowli na półwyspie, gdzie obecnie znajduje się muzeum poświęcone drugiej wojnie światowej. Choć Republic Street jest najdłuższą ulicą w Valletcie, ma zaledwie około kilometra długości, stąd można ją przejść krokiem spacerowym w pół godziny. Mieszczą się przy niej sklepy, kawiarnie, a także kilka reprezentacyjnych budynków, w tym XVI-wieczny pałac wielkiego mistrza, gdzie obecnie urzęduje prezydent Malty.
Stałym elementem każdego narożnika przecinających się ulic są figury świętych. Wiąże się to z tym, że pod figurami zapalano świece i lampki, dzięki czemu wieczorem były doskonale widoczne, więc najprościej było wyznaczyć miejsce spotkania lub randki pod konkretną figurą. Miasto jest o tyle małe, że mieszkańcy doskonale wiedzieli, gdzie która się znajduje. 
Głównym elementem, rzucającym się w oczy jest mnogość kościołów. Niestety, w większości są otwierane tylko na Mszę św. lub podczas festynu parafii. 
Świątynia, mająca za patrona Apostoła Pawła (ang. Saint Paul’s Pro-Cathedral, malt. Il-Pro-Katidral ta’ San Pawl), to anglikańska prokatedra w Valletcie. Została zatwierdzona przez królową Adelajdę podczas jej wizyty na Malcie w XIX wieku, gdy dowiedziała się o braku anglikańskiej świątyni na wyspie. Zbudowano ją w miejscu zburzonego w celu uzyskania miejsca pod nią zajazdu niemieckiego. Rozpoczęte w roku 1839 prace sfinalizowano w 1844 roku. Świątynia została wzniesiona w stylu neoklasycystycznym i zachwyca surowością wnętrza. Na ścianach umieszczono tablice, upamiętniające ludzi w niej pochowanych, które wprowadzają refleksyjny nastrój.
Wędrując po Valletcie, warto zajrzeć do Bazyliki Matki Bożej z Góry Karmel (ang. Basilica of Our Lady of Mount Carmel; malt. Bażilika Santwarju Tal-Madonna Tal-Karmnu) – kościoła rzymskokatolickiego w Valletcie, stanowiącego część światowego dziedzictwa UNESCO.
Pierwszy kościół dedykowano Zwiastowaniu Najświętszej Maryi Panny. Został on zbudowany w 1573 roku, według projektu Girolamo Cassara. W XVII wieku znalazł się w pieczy zakonu karmelitów i w ten sposób otrzymał swoją obecną patronkę – Matkę Bożą z Góry Karmel. Fasadę przebudowano w roku 1852 w stylu neoklasycznym, autorem przebudowy był Giuseppe Bonavia. 14 maja 1895 papież Leon XIII podniósł kościół do rangi bazyliki mniejszej. Budynek kościoła został poważnie uszkodzony podczas II wojny światowej. Nowy kościół wznoszono w latach 1958-1981, kiedy to został konsekrowany. 
Wnętrze bazyliki jest owalne z takąż kopułą. Wysoka na 42 metry, dominuje w panoramie miasta i portu Marsamxett. Jest wyższa niż dzwonnica bezpośrednio przylegającej do bazyliki anglikańskiej katedry św. Pawła. Podstawa kopuły ma półkoliście zwieńczone okna, biegnące dookoła, a gładki hełm ponad nimi zakończony jest szczytową małą kopułą. Z sufitu zwisają żyrandole. 
Wykonane z piaskowca jasne ściany zdobią czerwonobrązowe półokrągłe marmurowe filary z rzeźbionymi głowicami. Pomiędzy filarami znajdują się rzeźbione łuki. Każdy kryje mały ołtarz z niewielkim medalionem ponad nim. Część górną zdobi obraz, z misternie rzeźbioną w aniołki i cherubiny ramą. 
Na końcu bazyliki, w półokrągłej rzeźbionej absydzie, widnieje ołtarz, wsparty na czterech cherubinach. Cztery filary z czerwonego marmuru ze wspaniale zdobionymi bazami i głowicami zwieńczone figurami aniołów, wspierają drewniany baldachim z krzyżem ponad nim. Zabytkiem też jest figura Matki Boskiej z Karmelu, noszona w procesjach podczas święta patronki. Figura Maryi z Dzieciątkiem dzierży szkaplerze karmelitańskie.
Kościół Matki Bożej z Pilar w Valletcie (malt. Knisja tal-Madonna tal-Pilar’ San Ġiljan, ang. Church of Our Lady of Pilar) – to barokowy kościół, zbudowany przez joannitów, stacjonujących w sąsiadującym z nim zajeździe aragońskim, miejscu zamieszkania rycerzy zakonnych z tzw. langues (grupy językowej) z Aragonii.
Kamień węgielny pod budowę kościoła położono 28 kwietnia 1674 roku za panowania wielkiego mistrza Nicolasa Cotonera. W 1693 roku, podczas silnego trzęsienia ziemi, które nawiedziło Maltę, świątynia została poważnie zniszczona. Przy jej odbudowie zatrudniono architekta Romano Carapecchię (1668-1738). Odbudowany kościół oddano do użytku w 1719 roku za panowania Ramona Perellos y Roccafula. W 1866 roku Francesco Spiteri Agius (1824-1887) założył w kościele Instituto Catechistico dla dziewcząt.
Kościół św. Franciszka (malt. Knisja ta’ San Franġisk, ang. Church of St. Francis) – to także barokowa budowla, wzniesiona przez joannitów u zbiegu ulic Triq ir-Republika i Triq Melita. Pierwiastkowy dom Boży stanął tu w 1607 roku za panowania 54. wielkiego mistrza Alofa de Wignacourta, w pobliżu wzniesionego w 1598 roku klasztoru, zajazdu prowansalskiego oraz kościoła św. Barbary. 
Po kilkudziesięciu latach prowizoryczna budowla uległa stopniowemu zniszczeniu, co doprowadziło do sytuacji, że w 1681 roku dzięki hojności wielkiego mistrza Gregorio Carafa stary kościół został zburzony, a na jego miejsce zbudowano nowy, istniejący do dnia dzisiejszego. Fasadę świątyni zdobi herb wielkiego mistrza. W latach dwudziestych XX wieku kościół przebudowano, powiększając i dobudowując kopułę.
Bazylika Matki Bożej Bezpiecznej Przystani i św. Dominika w Valletcie (malt. Knisja tal-Madonna ta’ Portu Salvo u San Duminku, ang. Church of the Madonna of Fair Havens) – jeden z trzech rzymskokatolickich kościołów parafialnych wraz z bazyliką mniejszą. Nabożeństwa są tu odprawiane przez ojców dominikanów, których klasztor mieści się obok świątyni. 
Dominikanie otrzymali pozwolenie na budowę kościoła od wielkiego mistrza joannitów po wielkim oblężeniu Valletty w 1565 roku. Obecną świątynię wybudowano w latach 1802-1815 w miejscu poprzedniej budowli z lat 1571-1785 zaprojektowanej przez Girolamo Cassara, zniszczonej przez trzęsienie ziemi w 1693 roku. Kościół został poświęcony 15 maja 1815 roku. 25 maja 1816 roku dekretem papieża świątynia otrzymała natomiast godność bazyliki mniejszej. Na początku października 2018 roku ukończono renowację wspaniałych malowideł sufitowych w kościele. Ich wykonawcą był Giuseppe Calì, maltański malarz z przełomu XIX i XX wieku.
Tajemniczy i tonący w półmroku, bogato zdobiony kościół św. Pawła Rozbitka zaskakuje nie tylko rozmiarami, ale też niesamowitą atmosferą czegoś wielkiego. Według przekazu, to właśnie w pobliżu Malty święty Paweł przeżył cudowne ocalenie z katastrofy morskiej. Kościół św. Pawła Rozbitka (malt. Knisja ta’ San Pawl Nawfragu, ang. Collegiate Church of St. Paul’s Shipwreck) – to barokowy dom Boży położony w Valletcie, wzniesiony przez joannitów według projektu Girolamo Cassara. Jego budowę rozpoczęto w 1570 roku ze środków katedralnych. Świątynię tę przebudowywano w latach 1639 oraz 1679. W 1733 roku została świątynią kolegialną.
Uważa się, że właśnie święty Paweł ochrzcił Maltę. A jak się tu znalazł? W trakcie dramatycznej podróży burza przygnała statek ze świętym Pawłem jako więźniem na pokładzie, ku wybrzeżom Malty (Melity). Ponieważ statek rozbił się u wybrzeża wyspy, żołnierze w obawie, że więźniowie mogą uciec, chcieli ich zabić; czemu jednak sprzeciwił się setnik. 
Mieszkańcy Malty okazali rozbitkom niezwykłą życzliwość. Mogli się porozumiewać, gdyż mówili dialektem fenickim, zbliżonym do języka aramejskiego. Rozpalono ognisko, by ocaleni mogli się osuszyć i ogrzać. Kiedy św. Paweł strząsnął uczepioną jego ręki żmiję, mieszkańcy stwierdzili: "Jest bogiem!". 
Malta już od dwóch wieków znajdowała się pod panowaniem Rzymian po wypędzeniu stąd Kartagińczyków. Rozbitkowie zostali także życzliwie przyjęci przez Publiusza, rzymskiego namiestnika Malty. Ten zaprowadził św. Pawła do swego chorego ojca, którego Apostoł uzdrowił. Św. Paweł prowadził z nim długie rozmowy, ochrzcił go, a według starej tradycji, ustanowił go pierwszym biskupem Malty. 
W Mdinie (pierwsza stolica Malty), gdzie miał się znajdować dom goszczącego Apostoła rzymskiego namiestnika Publiusza, stoi dziś katedra. Związane ze św. Pawłem miejsca znajdują się także na północny wschód od La Valletty, w miejscu zwanym S. Paul Milqi. Tutaj, w miejscu dominującym nad Zatoką Rozbitków, czyli nad zatoką św. Pawła, znajduje się barokowa kaplica z XVII wieku, wzniesiona na ruinach dwóch kościołów średniowiecznych. 
Owe kościoły z kolei usadowiono swego czasu na ruinach rzymskiej budowli z I wieku. Według tradycji była to rezydencja Publiusza. W jej miejscu wkrótce po legalizacji chrześcijaństwa w 313 roku z polecenia cesarza Konstantyna Wielkiego stanął dom Boży, który potem zniszczyli Arabowie. Obecny poświęcony jest św. Pawłowi. 
W miejscowości St. Paul’s Bay za przylądkiem Qawra znajduje się źródło, z którego Apostoł gasił pragnienie po wyjściu na ląd, oraz miejsce, gdzie rozpalono ognisko i św. Paweł strząsnął wzmiankowaną żmiję z ręki; stąd świątynię tu wzniesioną nazwano kościołem Dobrego Ognia. Pawła jako więźnia ulokowano w grocie w Rabacie, nad którą w średniowieczu zbudowano kościół. Ponieważ znajduje się on poza murami Rabatu, nazwany został kościołem św. Pawła za Murami.
Nie brakuje w malutkiej Valletcie też urokliwych dyskretnych kościółków. Takim jest chociażby kościół św. Łucji (malt. Knisja ta’ Santa Luċija ta’ Sirakuża, ang. Church of St Lucy), zbudowany przez kupców winnych w 1570 roku. Od strony wejścia kościółek zwieńczony jest niewielką dzwonnicą z trzema dzwonami, na której szczycie umieszczony jest posąg św. Pawła, a po jej bokach znajdują się posągi św. Klary oraz św. Łucji, patronki kościoła. W 1740 roku biskup maltański Paul Alphéran de Bussan ulokował w kościele III zakon minimitów. 
Inną taką dyskretną świątynią jest kościół św. Barbary (malt. Knisja ta’ Santa Barbara, ang. Church of St Barbara) – barokowy kościół położony w stolicy Malty, zbudowany przez joannitów. Pierwszy kościół w 1585 roku, za panowania 52. wielkiego mistrza Hugues Loubenx de Verdalle, zbudowali rycerze z tzw. langues (grup językowych) prowansalskiej, której kwatery w zajeździe prowansalskim znajdowały się w pobliżu. Obecny kościół stanął w miejscu pierwszego w latach trzydziestych osiemnastego wieku, a jego budowę rozpoczęto w 1739 roku. Budynek modlitewny został zaprojektowany i nadzorowany przez włoskiego architekta Romano Carapecchia. Po śmierci Carapecchia wystrój wnętrza oraz ukończenie budowy powierzono maltańskiemu architektowi Giuseppe Bonnici. W 1904 roku nad wejściem do kościoła ustawiono rzeźbę św. Barbary. Obecnie jest kościołem parafialnym.
Właściwie na każdej uliczce Valletty znajdzie się kościół, chociaż większość jest otwierana jedynie na sprawowanie nabożeństw. Można więc podziwiać gustowną zewnętrzną architekturę, domyślając się, co kryją wnętrza.

VALLETTA I WODA
Malta ma dwa większe porty morskie: Wielki Port oraz Malta Freeport, które przeładowały w 2010 roku sześć milionów ton towarów. Wielki Port jest głównym portem pasażerskim Malty i drugim pod względem wielkości maltańskim portem handlowym. Wcina się na około 3,6 kilometra w głąb lądu. 
Malta Freeport jest natomiast dziewiątym portem morskim w Europie oraz trzecim nad Morzem Śródziemnym pod względem przeładunku kontenerów. W 2015 roku przeładowano w nim 3,06 miliona kontenerów typu TEU oraz obsłużono 2 189 statków. Jest to także największy port rybacki na Malcie, stanowiący bazę dla 70 procent maltańskiej floty rybackiej. Ponadto funkcjonują doki naprawcze dla statków, ekskluzywnych jachtów i dalekomorskich kontenerowców. Generalnie jest największym pracodawcą na wyspie, a ponadto wspaniałą atrakcją turystyczną, gdyż właśnie od strony morza można w pełni docenić prace fortyfikacyjne joannitów.
Wielki Port był wykorzystywany już w starożytności. Znajdował się pod panowaniem rzymskim i fenickim. Do około 1100 roku nazywany był Castrum Maris. W 1283 roku przy wejściu do Wielkiego Portu toczyła się bitwa morska. Kawalerowie maltańscy przejęli port w 1530 roku, dokonując jego przebudowy i wzmocnienia. Już jako Fort St. Angelo był siedzibą Wielkiego Mistrza Zakonu Jeana de La Valletty podczas wielkiego oblężenia w 1565 roku. Dalszych umocnień obronnych pod koniec XVII wieku dokonał inżynier Don Carlos Grunenberg, którego ozdobny herb nadal widnieje nad jedną z bram portu. 
Brytyjczycy przejęli fort w XIX wieku, a od 1912 do 1979 roku służył siedzibą floty Morza Śródziemnego: najpierw pod nazwą HMS Egmont, a od 1933 jako HMS St. Angelo. Majestatyczny Wielki Port jest jednym z najbardziej spektakularnych portów świata. Ogromne fortyfikacje i przepiękny widok sprawiają, że jest główną bramą morską Malty i popularną przystanią, dokąd zawijają statki, przemierzające wody Morza Śródziemnego.
Port składa się z dwóch terminali kontenerowych o łącznej powierzchni 713 000 metrów kwadratowych (ponad 71 ha, 0,72 km²), w których znajduje się sześć nabrzeży o łącznej długości 2801 metrów. Terminal 1 ma dwa nabrzeża o łącznej ich długości 1290 metrów oraz powierzchni 489 000 metrów kwadratowych (ok. 49 ha). 
Terminal 2 ma natomiast cztery nabrzeża i łączną długość wynoszącą 1511 metrów oraz powierzchnię 224 000 metrów kwadratowych (ponad 22 ha). Jest to także największy port rybacki na Malcie, stanowiący bazę dla 70 procent maltańskiej floty rybackiej. 
Malta Freeport od wieków uchodzi za główny węzeł na szlakach żeglugowych z Europy, Afryki i Zachodniej Azji. Obecnie trwa rozbudowa terminali, długości nabrzeża, co spowoduje powiększenie powierzchni portu z 68 do 79 hektarów. Wraz z Wielkim Portem Freeport jest jednym z dwóch głównych tego typu maltańskich obiektów, dziewiątym co do wielkości w Europie pod względem przeładunku kontenerów.
(Cdn.)