Matura z "koroną"

Maraton egzaminacyjny

Tegoroczna matura nie tylko na Litwie stała się szczególna ze względu na to, że w ciągu połowy drugiego półrocza, z powodu wprowadzonej przez praktycznie wszystkie kraje kwarantanny, nauka odbywała się zdalnie. Zarówno dla nauczycieli jak i maturzystów było to poważne wyzwanie. Dotąd w różnym stopniu praktykowane przez poszczególne szkoły nauczanie online od końca marca br. stało się codzienną praktyką.
Pomijając problemy techniczne, wynikające z takiego systemu nauki, pedagodzy i abiturienci musieli pokonać barierę psychologiczną, zdopingować się do nauki, kiedy nie ma obowiązku bycia fizycznie na lekcji. Dla jednych (tych zmotywowanych) stało się to okazją do wypełnienia luk w osobistym bagażu wiedzy, dla innych – prawdziwym zmaganiem ze swoimi słabostkami. W okresie tym nabrało dużego znaczenia również to, jakie stosunki panują pomiędzy nauczycielami i uczniami, czy mają do siebie zaufanie, no i potrafią nawiązać na odległości rzeczowy kontakt.
Wiele krajów w obliczu światowej pandemii zrezygnowało z egzaminów maturalnych – stopnie w świadectwach dojrzałości wystawiane są tam na podstawie wyników pierwszego półrocza i poprzedniego okresu nauki. Na Litwie, po dość długich naradach w środowisku pedagogicznym, Ministerstwo Oświaty, Nauki i Sportu zdecydowało, że matura się odbędzie w tradycyjny sposób, jednak składanie egzaminów przesunięto o miesiąc. 
Matura z "koroną" 2020 wystartuje 22 czerwca. Maraton egzaminacyjny ma się skończyć 21 lipca. Dodatkowa sesja egzaminacyjna potrwa od 22 lipca do 4 sierpnia, a świadectwa dojrzałości placówki oświatowe będą mogły wręczać abiturientom od 7 sierpnia. 
Zgodnie z obowiązującymi w naszym kraju zasadami składania matury, uczniowie klas maturalnych jeszcze na jesieni musieli zadeklarować, jakie egzaminy wybiorą. Na Litwie złożenie matury i otrzymanie świadectwa dojrzałości warunkuje uporanie się z jednym obowiązkowym egzaminem z języka litewskiego (szkolnym bądź państwowym) oraz jednym wybranym z reszty przedmiotów. Ci, którzy chcą podjąć studia, powinni złożyć egzamin z matematyki oraz języka obcego. Uwzględniając poszczególne kierunki studiów, maturzyści wybierają też dodatkowe egzaminy. Maksymalnie można ich składać 7.
Tego roku z egzaminem z języka litewskiego jako państwowym zmierzy się 17268 osób, ze szkolnym – 8,5 tys. Egzamin z języka litewskiego od 2013 roku składany jest przez abiturientów szkół mniejszości narodowych jako ujednolicony. Składają go więc jak i maturzyści szkół litewskich jako ojczysty (chociaż takowym dla uczniów tych szkół nie jest). 
Niestety, z roku na rok pogarszają się wyniki uzyskiwane z tego egzaminu. Jeżeli przed wprowadzeniem ujednolicenia oblewało go 6,4 proc. uczniów szkół mniejszości narodowych, to na maturze 2019 roku było to już 24 proc. Nie zrobiły przysłowiowej pogody w tym temacie przyznane pewne ulgi w ocenie prac maturzystów należących do mniejszości narodowych, które obowiązywały od ośmiu lat i, jak ogłosiło ministerstwo, pozostaną nadal (na czas nieokreślony). 
Po raz pierwszy, po ośmiu latach (!) dokonano analizy prac maturalnych z 2019 roku, która miała być realizowana wraz z wprowadzeniem reformy w życie. Na podstawie tego monitoringu miały być czynione korekty w systemie ulg. Jak wykazała analiza egzaminu maturalnego z 2019 roku, uczniowie szkół mniejszości narodowych dobrze sobie radzą z treścią, ale niestety tracą punkty przy ocenie poprawności – robią zbyt wiele błędów gramatycznych.
Warto dodać, że dopiero tego roku rusza też praca nad nowymi programami nauczania języka litewskiego dla szkół mniejszości narodowych, chociaż obowiązkowy ujednolicony egzamin, jak też nauczanie języka litewskiego, które było wprowadzane na wspak – od klas maturalnych, poprzez podstawowe i przed paru laty początkowe – trwa osiem lat. 
Złożenie matury z języka litewskiego jest poważnym wyzwaniem dla uczniów szkół mniejszości narodowych, wymaga wielkiego wysiłku zarówno młodzieży jak też pracujących w tych szkołach lituanistów.
Wśród egzaminów, które wybierają uczniowie, z roku na rok najpopularniejszy pozostaje z języka angielskiego – tego roku będą go składały 18653 osoby. Niewiele w tyle pozostaje matematyka – tego roku wybrało ją 15965 abiturientów. Do egzaminu z historii ma przystąpić 8462, z biologii – 5935, z fizyki – 2384, z geografii – 3227, z technologii informatycznych – 2579, z języka rosyjskiego – 1794 maturzystów. 
Jak co roku uczniowie polskich szkół na Litwie będą składali egzamin z języka polskiego, który nasze placówki oświatowe wprowadzają na mocy decyzji rad szkolnych. Niestety, decydenci od oświaty nie mogą zadośćuczynić od lat składanym postulatom polskiej społeczności, by egzamin z języka polskiego – ojczystego był wciągnięty na listę obowiązkowych egzaminów, a uzyskane oceny uwzględniano by przy naliczaniu punktów podczas rekrutacji na studia. Ostatnio zabłysła nadzieja, że w trakcie realizacji podpisanego przez resorty oświaty Polski i Litwy programu współpracy temat ma być zbadany i podjęte tak długo oczekiwane decyzje.
Ze względu na szczególne warunki tegorocznej matury uczniom zaproponowano skorygować swoje plany co do liczby składanych egzaminów i zawczasu – do 18 maja – poinformować o tym dyrekcje szkół. Co roku zdarzały się fakty rezygnowania uczniów z niektórych egzaminów, ale tego roku ważne jest, by wiadomość ta była znana zawczasu, ponieważ ułatwi to odpowiednie przygotowanie miejsc egzaminacyjnych (na sali nie może być więcej niż 9 osób, obowiązują maseczki i rękawiczki). 
W wyniku poczynionych korekt, 922 uczniów zrezygnowało z państwowego egzaminu z matematyki, 682 – z historii, 539 – z języka angielskiego. Niewątpliwie miał na to wpływ zdalny system nauczania i tryb przygotowań do egzaminów.

Start po indeksy zainaugurowany
Chociaż egzaminy maturalne rozpoczną się dopiero 22 czerwca, to od kilku tygodni na Litwie trwa rekrutacja na wyższe uczelnie w systemie teleinformatycznym LAMA BPO. Kilkaset programów studiów oferują swoim przyszłym studentom 17 uniwersytetów i 19 kolegiów. Warto odnotować, że tegoroczni wstępujący mają lepsze pozycje startowe niż ich rówieśnicy sprzed roku – państwo zwiększyło pulę finansowanych miejsc na studiach pierwszego stopnia i jednolitych studiów magisterskich z 13 tys. w 2019 roku do 16,4 tys. 
Szczególnie, rzec można, uprzywilejowani będą się mogli poczuć ci, którzy wybiorą studia na kierunkach pedagogicznych – otrzymają stypendium w wysokości 300 euro. Odnotować wypada, że zdobywanie zawodu nauczyciela może odbywać się zarówno podczas studiów pierwszego stopnia na Akademii Edukacji na Uniwersytecie Witolda Wielkiego, która działa w Wilnie, jak też studiując dowolną dyscyplinę i równolegle wybierając kierunek pedagogiki, a także po ukończeniu dowolnego kierunku, studiując pedagogikę. Zważywszy, że na Litwie coraz bardziej odczuwalny staje się brak nauczycieli i raczej będzie się on zwiększał (co piąty pedagog jest w wieku powyżej 60 lat), studia pedagogiczne wydają się być nie tylko szlachetną misją kształcenia młodego pokolenia (prawda, nie tak znów łatwą), ale też gwarantem otrzymania pracy.
Brak kadry dotyczy też szkół polskich na Litwie. Szczególnie odczuwalny jest w takich dyscyplinach jak: matematyka, fizyka, chemia, biologia, technologie informatyczne. I od tego, czy obecne pokolenie potrafi zmotywować się do podjęcia studiów pedagogicznych i pracy nauczyciela zależy, czy nadal polską szkołę na Litwie stać będzie, by prowadzić proces nauczania wszystkich przedmiotów w języku ojczystym. Może być niestety tak, że to nie władze oświatowe na mocy rozkazu każą nam się uczyć poszczególnych przedmiotów w języku litewskim, tylko brak kadry wymusi takie rozwiązanie.
Oferta Akademii Edukacji (zamieszczamy ją obok), jak też studia na poszczególnych dyscyplinach z równoległym studiowaniem pedagogiki – to może być dobry wybór dla tegorocznych absolwentów, no i taki czyn patriotyczny na miarę naszych czasów. 
Tegoroczne warunki rekrutacji na studia praktycznie się nie różnią od ubiegłorocznych, przesuwają się w zasadzie tylko terminy. Pierwszy jej etap potrwa do południa 18 sierpnia br. W okresie tym kandydaci mogą zmieniać kierunki, ich kolejność i formę finansowania, na co mogą mieć m.in. wpływ uzyskane oceny z egzaminów maturalnych. Wyniki zostaną podane 22 sierpnia i w ciągu paru dni – od 24 do 26 sierpnia – będą zawierane umowy z uczelniami. 
Dodatkowy etap rekrutacji wyznaczono od 28 do 31 sierpnia. Podczas niego na finansowane przez państwo miejsca będą mogli pretendować ci, którzy podczas pierwszego etapu rekrutacji nie mieli podpisanych umów bądź były to umowy na miejsca niefinansowane. Zaproszenia na studia kandydaci dostaną do 4 września. 
Wypada zwrócić uwagę na to, że kandydujący na studia pedagogiczne jak też związane ze sztuką i zawodami artystycznymi, będą mieli testy motywacyjne i sprawdziany twórcze. Testy motywacyjne rozpoczęły się 8 czerwca. W odróżnieniu od lat poprzednich będą się odbywały zdalnie w formie pogadanki. Wstępne egzaminy na kierunki twórcze rozpoczną się 25 czerwca również zdalnie, zaś od 20 lipca zostaną zorganizowane egzaminy we wskazanych miejscach. Dodatkowe sprawdziany będą się odbywały w trakcie dodatkowej rekrutacji.
Należy pamiętać, że dostanie się na studia pedagogiczne, a także na kierunki twórcze jest uzależnione od dodatnio ocenionego testu motywacyjnego lub egzaminu twórczego. 
Uczelnie również tego roku ustanowiły poprzeczkę, obowiązującą do uzyskania indeksu na wyższych uczelniach. By zostać studentem uniwersytetu, należy się wylegitymować nie mniejszą niż 5,4 liczbą punktów, zaś kolegium – 4,3. Pretendujący na finansowane przez państwo miejsca będą musieli złożyć trzy egzaminy na maturze (język litewski, język obcy, matematykę). Ta ostatnia nie obowiązuje ubiegających się o miejsca na kierunkach twórczych. Należy odnotować, że liczba punktów uzyskanych z tych egzaminów nie może być mniejsza niż 16. Ponadto będzie liczona również średnia rocznych ocen z pięciu przedmiotów koniecznych na wybranym kierunku. Przy wstępowaniu na uniwersytet średnia arytmetyczna nie może tu być mniejsza niż 7, do kolegiów – niż 6. 
Niektóre uczelnie pozostawiają sobie prawo obniżać poprzeczkę rekrutacji podczas naboru na studia niefinansowane przez państwo. 
Absolwenci szkół polskich na Litwie dodatkowo mają szansę studiowania na wileńskiej Filii Uniwersytetu w Białymstoku, gdzie mogą wybierać trzy kierunki studiów pierwszego stopnia: informatykę, ekonomię oraz europeistykę, jak też studia drugiego stopnia. Mają też szansę na studia w Polsce.
W związku z pandemią COVID-19 Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej wprowadziła zmiany w zasadach rekrutacji w Programie Stypendialnym dla Polonii im. gen. Władysława Andersa – studia I stopnia i jednolite studia magisterskie. Zmiany te dotyczą etapu oceny merytorycznej złożonych wniosków. Zrezygnowano z przeprowadzania egzaminów kwalifikacyjnych do Programu (egzaminy NAWA) na rzecz złożenia przez wnioskodawców dodatkowych dokumentów w systemie teleinformatycznym NAWA: https://programs.nawa.gov.pl/ 
Dodatkowe dokumenty składają wnioskodawcy, którzy przeszli pozytywną ocenę formalną wniosku. (Jak podaje Agencja, z Litwy wpłynęło 60 wniosków z ogólnej liczby około 1500). Uzupełnienia do 15 lipca br. należy umieścić w teczce złożonego wniosku w systemie NAWA.
Wszelkie związane z programem pytania wypada kierować za pośrednictwem poczty elektronicznej na adres: polonia@nawa.gov.pl.
Życzymy tegorocznym maturzystom, którym w udziale przypadła matura z "koroną", świetnych wyników oraz zdobycia wymarzonych indeksów.