Prezydent Polski z wizytą na Litwie

W stołecznym Domu Kultury Polskiej dostojnych gości hucznymi oklaskami witała prawie półtysięczna rzesza przedstawicieli Polaków zamieszkałych na Litwie. Obecni byli posłowie z ramienia AWPL- ZChR do Sejmu Republiki Litewskiej, europoseł, przewodniczący AWPL-ZChR Waldemar Tomaszewski (przewodniczący odbył notabene spotkanie z prezydentem Polski w Warszawie, w przeddzień jego wizyty na Litwie), prezes ZPL Michał Mackiewicz, prezesi oddziałów Związku z całej Litwy, kierownicy i przedstawiciele polskich organizacji działających na Litwie, merowie, radni samorządów, nauczyciele, działacze polscy w różnych dziedzinach życia społecznego, kierownicy zespołów twórczych, kombatanci, harcerze.
Uroczyste spotkanie zainaugurowane zostało hymnami państwowymi Polski i Litwy w wykonaniu zespołu "Ojcowizna" (kierownik Wioletta Leonowicz).
Na początku gościny w DKP prezydent Andrzej Duda wręczył wysokie odznaczenia Państwa Polskiego 18 przedstawicielom społeczności polskiej. Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi RP został odznaczony Adam Błaszkiewicz – dyrektor Gimnazjum im. Jana Pawła II w Wilnie. Krzyże Oficerskie Orderu Zasługi RP otrzymali: Lilia Kiejzik – kierownik Polskiego Studia Teatralnego w Wilnie; Alicja Klimaszewska – prezes Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą; Irena Litwinowicz – kierownik Teatru Polskiego w Wilnie; Artur Ludkowski – dyrektor Domu Kultury Polskiej w Wilnie; Maria Rekść – mer samorządu rejonu wileńskiego. Krzyże Kawalerskie Orderu Zasługi RP zostały wręczone: Alwidzie Bajor – dziennikarce; Hannie Balsienė – lekarce, współzałożycielce Towarzystwa "Zawsze wierni "Piątce"; ks. Tadeuszowi Jasińskiemu – proboszczowi parafii Ducha Świętego w Wilnie; Józefowi Lejszy – kościelnemu kościoła św. Teresy w Wilnie; Edycie Maksymowicz – redaktorce "Wilnoteki"; Reginie Markiewicz – kierowniczce wydziału oświaty i sportu samorządu rejonu solecznickiego; Krystynie Rutkowskiej – pracownikowi naukowemu; dr. Józefowi Szostakowskiemu – pracownikowi naukowemu. Złotym Krzyżem Zasługi RP uhonorowano: dra Mirosława Dawlewicza – wykładowcę na Uniwersytecie Wileńskim; dr Henrykę Sokołowską – kierownik Centrum Języka Polskiego, Kultury i Dydaktyki na Litewskim Uniwersytecie Edukologicznym; Józefa Szuszkiewicza – animatora ruchu sportowego w rejonie wileńskim; Grażynę Zaborowską – dyrektor Centrum Kultury w Solecznikach.
Zwracając się do rodaków zgromadzonych na sali DKP, prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda w nawiązaniu do wizyty w tak znamiennym roku – 100-lecia litewskiej niepodległości i odrodzenia Państwa Polskiego – ważnych wydarzeniach dla obu krajów, nie szczędził serdecznych słów wdzięczności obecnym za bycie Polakami: "Bardzo dziękuję za tę możliwość spotkania tu, w Wilnie, zaraz po przybyciu – spotkania w Domu Kultury Polskiej z moimi rodakami, których ojczyzną jest Litwa. Tak jak pani ambasador powiedziała, Państwo są u siebie – tu się urodziliście, tu żyjecie i tu jesteście Polakami, obywatelami Litwy. Bardzo dziękuję za to właśnie w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej.
Gratuluję wszystkim tym, którzy przed chwilą otrzymali odznaczenia państwowe. Każdy z nich usłyszał ode mnie, że w imieniu Rzeczypospolitej dziękuję za tę działalność dla Polaków i dla polskości, którą Państwo tutaj prowadzą. Chciałbym, żeby wszyscy Państwo ode mnie – jako Prezydenta Rzeczypospolitej – to podziękowanie za bycie tutaj, za działanie, za pracę i służbę dla Polaków, dla polskości – przyjęli. To jedno.
A drugie: chciałem Wam również – jako Prezydent Rzeczypospolitej – podziękować, że jesteście dobrymi, lojalnymi obywatelami Państwa Litewskiego, chociaż macie polskie pochodzenie. Bo w ten sposób dajecie świadectwo o nas jako Polakach – że jesteśmy ludźmi pracowitymi, rzetelnymi, uczciwymi, którzy szanują bliźnich i kraj zamieszkania".
Obok tonacji dziękczynnej, głowa Państwa Polskiego dał też wyraz znajomości problemów społeczności polskiej na Litwie, mówiąc m.in.: "Wiem, że są kwestie związane z nauczaniem języka polskiego, związane z językiem polskim na maturze – są problemy, które Państwa dotykają, o czym będę rozmawiał z panią prezydent Dalią Grybauskaitė. Będziemy starali się powoli – mam nadzieję – je pokonać, wspólnie uzgadniając metody rozwiązania kwestii, które gdzieś tam budzą spory czy wątpliwości.
Spotkaniu prezydenta RP z rodakami towarzyszył występ zespołu "Ojcowizna", który wykonał kilka pieśni o Wilnie i Wileńszczyźnie autorstwa Jana Gabriela Mincewicza (wśród nich znalazł się hymniczny utwór "Wileńszczyzny drogi kraj") oraz popisy Polskiego Zespołu Pieśni i Tańca "Wilenka" z Gimnazjum im. Władysława Syrokomli w Wilnie. 
W drugim dniu wizyty w Wilnie prezydent RP wraz z małżonką oraz przywódcami innych krajów i kierownictwem UE uczestniczyli w obchodach święta odzyskania niepodległości: w uroczystym wciągnięciu flag państw bałtyckich na placu Daukantasa i przywitaniu zebranych przez prezydent Dalię Grybauskaitė, Mszy św. w katedrze wileńskiej, świątecznym koncercie w Litewskim Teatrze Opery i Baletu.
Trzeci dzień wizyty zaowocował spotkaniem prezydentów obu krajów, które, podobnie jak cała wizyta, zostało podsumowane podczas konferencji prasowej w Pałacu Prezydenckim. 
Jak zaznaczono, prezydenci omówili kwestie związane z bezpieczeństwem, gospodarką, nowym budżetem UE oraz najbliższego szczytu NATO w Brukseli.
Prezydent Grybauskaitė na konferencji prasowej odnotowała, że Polska jest dla Litwy bardzo ważnym sąsiadem w sferze obrony i gospodarki; największym partnerem gospodarczym i jednym z największych inwestorów. Podkreśliła, że w kwestiach polityki bezpieczeństwa w regionie oraz realizowania projektów energetycznych i komunikacyjnych, Polska i Litwa są jednomyślne. 
Prezydent zaakcentowała również, że w sprawie konfliktu z KE Litwa wesprze Polskę i nie poprze żadnych form stosowania nacisku.
Odnosząc się do spraw bilateralnych, w tym – problemów dotyczących polskiej mniejszości na Litwie, Dalia Grybauskaitė powiedziała, że będą one w najbliższej przyszłości rozwiązane. Jak zaznaczyła, mówiono o oświacie i zwrocie ziemi. I, jak zaakcentowała, rozwiązanie polskich postulatów ma być dobrowolne, co nie jest skomplikowaną sprawą.
W świetle tego, że stosunki pomiędzy Polską a Litwą weszły na inny poziom i są oparte na politycznej życzliwości, bez zbędnych nacisków, nie są to, zdaniem pani prezydent, kwestie, które miałyby stać na przeszkodzie współpracy dwóch państw i ich strategicznego partnerstwa. Dalia Grybauskaitė zasugerowała m.in., że problemami mogłaby się zająć polsko-litewska komisja ds. oświaty, która działała do 2011 roku, obejmując w rozszerzonej tematyce także zwrot ziemi.
W kwestii przyjęcia ustawy o mniejszościach narodowych, głowa państwa litewskiego zaznaczyła, że "w Sejmie mamy wiele projektów ustaw dotyczących mniejszości. Mnożą one dyskusje, aczkolwiek należy pamiętać, że ustawy powinny być zgodne z Konstytucją Litwy". 
Prezydent Polski Andrzej Duda z kolei dziękował Dalii Grybauskaitė za stanowisko w sprawie sporu z KE. Oznajmił też, że podczas spotkania z polskimi przedsiębiorcami, przedstawicielami największych firm polskich działających na Litwie: PKN "Orlen", PZU, LOTOS, które przyczyniają się do rozwoju gospodarki Litwy, usłyszał opinię, że są one zadowolone ze stanu współpracy z instytucjami i rządem Litwy. Dostojny gość odnotował również ważną rolę współpracy obu państw w dziedzinie energetyki i rozwoju tras Via Baltica, Real Baltica, Via Carpatia. 
Mówiąc o stanowisku w sprawie problemów polskiej mniejszości na Litwie, prezydent zaakcentował, że ich rozwiązanie nie dotyczy ludzi napływowych: "nie są to przyjezdni, to rodziny, które mieszkają tutaj z dziada pradziada. Są lojalnymi obywatelami Litwy. Chciałbym, żeby mogli swoją polską tradycję zachować. Litwa, jako państwo, ma prawo wymagać zdawania na maturze języka litewskiego. Ale chciałbym, by też poziom kształcenia w języku polskim był dobrze realizowany, żeby Polacy mogli później zdawać na studia i pracować dla dobra Litwy. Mam nadzieję, że stopniowo kwestie te będziemy omawiać w ramach komisji dla dobra naszej współpracy".
Akcentując znajomość problemów, prezydent nawoływał, by podejść do ich rozwiązania spokojnie, załatwiając "po kolei", "nie dając się przygnieść wszystkiemu naraz". Wyraził wiarę co do ich rozwiązywania, bo widzi życzliwość ze strony pani prezydent i premiera Litwy.
Prezydent Duda podkreślił: "Cieszę się z tych rozmów, bo widzę konstruktywne podejście. Jestem przekonany, że premier Morawiecki i władze Polski będą chciały do tego również życzliwie podejść". Co prawda, odnotował też, że: "wiele oczekiwań jest wygórowanych, ale uda nam się znaleźć rozwiązanie większości spraw".
Małżonka prezydenta, pani Agata Kornhauser-Duda, odwiedzając Gimnazjum im. Ferdynanda Ruszczyca w Rudominie i zapoznając się z jego działalnością, zaznaczyła: "Jestem pedagogiem i nauczycielką z wieloletnim stażem, dlatego sprawy oświaty, w tym – oświaty polskiej za granicą leżą mi bardzo na sercu" . Tym razem pani prezydentowa miała okazję poznać nie tylko warunki, w jakich odbywa się nauczanie w tym gimnazjum, ale też talenty uczniów.
Po południu ostatniego dnia wizyty na Litwie para prezydencka oddała hołd jednemu z architektów odrodzenia Państwa Polskiego – Marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu, składając wieniec przy Mauzoleum Matki i Serca Syna na wileńskiej Rossie, gdzie spotkała się z przedstawicielami Związku Harcerstwa Polskiego na Litwie oraz koła ZPL "Wileńska Młodzież Patriotyczna".