Swarzewo – "Kaszubska Częstochowa"

Swarzewo – to duża kaszubska wieś, położona nad Zatoką Pucką; w województwie pomorskim, w gminie wiejskiej Puck nazywana "Kaszubską Częstochową". W latach 1466-1772 Swarzewo było królewszczyzną i należało do władców polskich. W okolicy wsi występują nieeksploatowane jeszcze złoża soli kamiennej i soli potasowo-magnezowej. 
Wieś Swarzewo została lokowana we wczesnym średniowieczu. Od roku 1308 znajdowała się na terenach należących do Krzyżaków, w komturstwie gdańskim. W roku 1340 po raz pierwszy pojawiła się obecna nazwa wsi. Około 1400 roku zbudowano tu kościół filialny. Od 1466 roku Swarzewo administrowali starostowie puccy. W XVI i XVII wieku było wsią folwarczną z karczmą, a od 1772 roku należało do skarbu pruskiego. Obecny kościół parafialny wzniesiony został w roku 1880. Od końca I wojny światowej wieś należy ponownie do Polski.
Do najciekawszych jej zabytków, obok kościoła z wyposażeniem wnętrz z XV wieku, należą: kapliczka ze studzienką z uzdrawiającą wodą, zbudowana przez rybaków w 1775 roku; skansen rybacki; wykopaliska archeologiczne sprzed dwóch i pół tysiąca lat z grobami skrzynkowymi; pozostałości zatopionego lasu; klif swarzewski; elektrownia wiatrowa i przystań morska dla rybaków.
Swarzewo najbardziej znane jest jednak na Kaszubach i całym Pomorzu jako miejscowość, gdzie znajduje się sanktuarium maryjne Matki Boskiej Królowej Polskiego Morza, zwanej Opiekunką Rybaków i Ludzi Morza. Skronie tej późnogotyckiej figurki od niepamiętnych czasów zdobiły korony. Były zapewne wotami czcicieli cudownej statuetki. Oficjalnie figurę MB Swarzewskiej ukoronowano 8 września 1937 roku. Dekret koronacyjny podpisał papież Pius XI, a aktu koronacji dokonali biskupi: Stanisław Wojciech Okoniewski – ówczesny ordynariusz diecezji chełmińskiej i Konstantyn Dominik – sługa Boży, pochodzący z parafii swarzewskiej. 
Uroczystości koronacyjne trwały dwa dni (7 i 8 września) i były największym wydarzeniem w dziejach parafii. Uczestniczyło w nich ponad 50 tysięcy wiernych z wojewodą pomorskim Władysławem Raczkiewiczem (późniejszym prezydentem RP na obczyźnie) na czele. 
Podczas uroczystości koronacyjnych biskup chełmiński Stanisław Wojciech Okoniewski, uroczyście ogłosił, iż Matka Boska Swarzewska jest Królową Polskiego Morza. Tytuł ten warunkowało zarówno geograficzne położenie swarzewskiego sanktuarium jak też charakter pracy większej części czcicieli Matki Boskiej Swarzewskiej. 
Pieczołowicie pielęgnowane przez tamtejszy lud tradycje mają rozległe zabarwienie tematyką morską. Dowodem szczególnej pamięci jest troska o łodzie dla podtrzymania pielgrzymich ciągów komunikacyjnych wodami Zatoki Gdańskiej. Ks. Friedrich przekazał informację, że zamieszkujący okoliczne wioski rybacy szczególnie garnęli się do Swarzewa, aby tam, u macierzyńskiego Serca Maryi, złożyć swoje obawy, troski, gorycze i cierpienia. 
Historycy sztuki datują powstanie rzeźby Madonny Swarzewskiej na pierwszą połowę XV wieku. Późnogotycka figurka wykonana jest z lipowego drewna przez nieznanego mistrza, ma 52 cm wysokości i 20 cm szerokości. Łącznie z promienistą aureolą mierzy 85 cm. W kościele znajduje się również obraz-mapa z roku 1684, przedstawiająca Zatokę Pucką oraz kościoły w Helu, Pucku i Swarzewie.
Wielką cześć Królowej Polskiego Morza oddawali nie tylko rybacy, ale również inne zawody morskie. Na życzenie np. załóg statków międzywojennego przedsiębiorstwa Żegluga Polska S.A. wszystkie jednostki były wyposażone w plakietki z wizerunkiem Matki Boskiej Swarzewskiej, Królowej Polskiego Morza. Umieszczano je przeważnie na honorowym miejscu w mesie oficerskiej. Wizerunek Matki Boskiej Swarzewskiej znajdował się m.in. na pokładzie słynnej łodzi podwodnej ORP "Orzeł", jak również na wielkich transatlantyckich statkach: "Piłsudski", "Kościuszko", "Polonia".
W latach drugiej wojny światowej wielu czcicieli Królowej Swarzewskiej przebywało w obozach koncentracyjnych i jenieckich. Dowodem serdecznej więzi z Madonną Swarzewską był m.in. "znaczek pocztowy" poczty obozowej z Jej wizerunkiem. Umieszczony na nim napis określa okoliczności i czas jego powstania. Wykonany został z okazji Święta Marynarki Wojennej 10 lutego 1943 roku w oflagu II C. Woldenberg.
Morskie akcenty kultu Madonny Swarzewskiej widnieją obecnie na licznych transparentach, niesionych przez pielgrzymów: "Opiekunko żeglarzy – ratuj tonących", "Królowo Polskiego Morza – Matko Niepokalana, módl się za nami". Te występują ponadto w homiliach, w słowach powitań kustosza sanktuarium, w pieśniach: "Rano, gdy morze się budzi", "Bolesna Matko Zbawiciela Pana". W wielu modlitwach dominują prośby – zachowania od nagłej śmierci na morzu i "wszelkiej złej przygody".
11 czerwca 1987 roku na spotkaniu Jana Pawła II z ludźmi morza, Ojciec Święty modlił się przed Matką Boską Swarzewską. Ta cudowna figura pielgrzymowała ze Swarzewa w uroczystej procesji, a dotarłszy do Gdyni, znalazła się na wyniosłym tronie, skąd patronowała temu spotkaniu. Do miejsca stałego pobytu wróciła natomiast z darem dostojnego Gościa – srebrnym różańcem.
Podczas zwiedzania kościoła warto zwrócić uwagę na ściany wewnętrzne, zdobione bogatą polichromią. Autorem tej osobliwej swarzewskiej "Biblia pauperum" z okresu międzywojennego jest twórca fresków i malarz obrazów dewocyjnych – Władysław Drapiewski, którego wspomagali synowie. Także wszystkie inne malowidła w tutejszej świątyni należą do gatunku religijno- historycznego, oddając w mniej lub bardziej wymowny sposób opis wydarzeń znanych malarzom z przekazów kronikarskich lub legend. Ukazane na wspomnianym "obrazie- mapie" statki żaglowe można interpretować jako zdążające do portu Królowej Mórz. 
Parafia Swarzewo z racji służebnej roli wobec sanktuarium Matki Boskiej Królowej Polskiego Morza, poczynając wiekiem XVI odegrała ważną rolę w kościelnej organizacji diecezjalno-parafialnej, w życiu religijnym i społecznym, a nawet politycznym Polski. Tak dzieje się zresztą obecnie. Lokalna wspólnota wiernych jest nadal aktywna w życiu codziennym, współorganizuje festiwale pieśni kaszubskich. Ostatni taki z numerem porządkowym 19. miał tam miejsce 8 lipca 2018 roku i zgromadził wielu sympatyków folkloru i pieśni kaszubskiej.